deLi

Denizlerde, akarsularda, göllerde balık ve diğer deniz canlılarının ticari, besin ya da spor amacıyla yakalanmasına balıkçılık denir. Balıkçılığın tarihçesi çok eski çağlara dayanmaktadır.

Tarihte Balıkçılık
Günümüzde yapılan araştırmalar sonucunda insanoğlunun avlanma, yiyecek ihtiyacını karşılamak amacıyla göl ve denizlerde canlı varlıkları keşfettikleri ve bunları avlamak için 5-6 bin yıl öncesinde kemiklerden yapılmış bugün kullanılan iğnelere benzeyen örnekler bulunmuştur. M.Ö 2000 yıllarda balıkçılıkla ilgili ilk yazılı belgeler Mısır’da bulunmuştur. Asya kıtasında bulunan Çin’de M.Ö 3000’li yıllarda havuzlar kurularak ilk balık üretiminin yapıldığı düşünülmektedir. Tarihte ilk balık yakalama yöntemleri su kenarları ve sığ sularda elle tutma, ağaçtan yapılma zıpkın, ilkel oltalarla tutulmaktaydı.

Araştırmalara göre sığ su kenarlarındaki ağaçlara çıkarak ağ atma yöntemlerinin kullanıldığı ve bunlarda yeterli gelmeyince ağaçları oyup sandallar yaparak açık denizlere balık avlamak için açıldıklarını göstermektedir. Günümüzde balık, modern teknolojiyle birlikte çeşitli avlanma teknikleri geliştirilerek açık denizlerde, sığ sularda dere ve göllerde daha rahat bir şekilde yakalanmaya başlamıştır. Balığın faydaları saymakla bitmez. Diğer et türleri kadar besleyici olmakla birlikte A, B ve D vitaminleri ihtiva etmesi sayesinde çocuk, genç, yaşlı fark etmeksizin vücudun ihtiyacı olan gereksinimleri sağlamaktadır. Gıda dışında balık parfümeride, ilaç ve yem sanayisinde de yan ürün olarak kullanılmaktadır.

Anadolu’da Balıkçılık

Anadolu’da balıkçılık geçmişi hakkında yapılan araştırmalar sonucunda 5000 yıl öncesine dayandığı keşfedilmiştir. Ödemiş gölcük suyunun kuraklık nedeni ile geri çekilmesiyle 2600 yıllık olacağı tahmin edilen kestane ağacından yapılma 4 metre boyunda kayık bulunmuştur. Bu da Anadolu’da balıkçılık konusunda bizlere ışık tutmaktadır. Balıkçılık üretme ve avlanma olarak iki ayrı ana kola ayrılmaktadır.

Dünyada ve Türkiye’de Ticari Balıkçılık

15. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan ticari balıkçılık sonraki iki yüzyıl içinde de büyük balıkçılık sanayisini oluşturmuştur. Yakalanan balıkları işleyen, çeşitli modern aygıtlarla donatılmış balıkçı filoları kurulmuştur.

Aşırı avlanma, zamanla balıkçılığı tehdit etmeye başlamış ve günümüzde önlem alınması gereken ciddi bir sorun haline gelmiştir. Bazı yanlış avlanma biçimleriyle yumurta dökmeye hazırlanan dişi balıkların ya da yavru balıkların yakalanmasıyla birçok balık türlerinin soyunun tükenme noktasına getirmiştir. Balık avlarken tırıvırı ağ, balık otu, sepet, zehir, pinter, küspe, parakete, elektroşok cihazı, dinamit, elektrik akımı kullanmak yasaklanmıştır. Bu sorunu aşmak için günümüzde birçok ülkede üreme mevsiminde balık avı yasakları, avlanacak balık miktarları konusunda da kısıtlamalar getirilmiştir. Ticari avcılığa kapatılan alanlarda da üreme sezonu yasağında amatör balık avcılığı da yasaklanmıştır.

Türkiye üç yanı denizlerle çevrili olmasına ve bir iç denizinin bulunmasına rağmen balıkçılık konusunda henüz gelişmiş bir ülke değildir. Açık denizlere uzaklığı nedeniyle, kıyı balıkçılığı ve amatör balıkçılığı ülke ihtiyacını karşılayacak seviyede yapılabilmektedir. Avlanılan balık miktarları 400 bin tonu biraz aşmaktadır. Yakalanan balık çeşitleri 15 bin tona yakın istavrit, 20 bin tona yakın kefal, 20 bin tonu sardalya, 240 bin tonu hamsidir.